توبة واقعی

توبة واقعی
 
درست است كه توبه به مقدار لازم چهار شرط اساسی و دو ركن تكمیلی دارد؛ چهار شرط عبارتند از:
پشیمانی از گذشته،
تصمیم جدّی بر اینكه دوباره به معصیت برنگردد،
ادای حقوق الهی،
و ادای حقوق مردم (اعم از مالی، عرضی و بدنی).
 
و دو شرط تكمیلی:
چشیدن رنج عبادت،
و ذوب كردن گوشتهای روییده در دوران معصیت؛
 
ولی توبه واقعی و همه جانبه، گسترة وسیع‌تر از موارد پیش گفته دارد كه در كلام عمیق و جامع پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله آمده است.
 
حضرت فرمود:
أَ تَدْرُونَ مَنِ التَّائِبُ؟
فَقَالُوا: اللَّهُمَّ لَا
قَالَ إِذَا تَابَ الْعَبْدُ وَ لَمْ یرْضِ الْخُصَمَاءَ فَلَیسَ بِتَائِبٍ
وَ مَنْ تَابَ وَ لَمْ یغَیرْ مَجْلِسَهُ وَ طَعَامَهُ فَلَیسَ بِتَائِبٍ
وَ مَنْ تَابَ وَ لَمْ یغَیرْ رُفَقَاءَهُ فَلَیسَ بِتَائِبٍ
وَ مَنْ تَابَ وَ لَمْ یزِدْ فِی الْعِبَادَةِ فَلَیسَ بِتَائِبٍ
وَ مَنْ تَابَ وَ لَمْ یغَیّرْ لِبَاسَهُ فَلَیسَ بِتَائِبٍ
وَ مَنْ تَابَ وَ لَمْ یغَیرْ فِرَاشَهُ وَ وِسَادَتَهُ فَلَیسَ بِتَائِبٍ
وَ مَنْ تَابَ وَ لَمْ یفْتَحْ قَلْبَهُ وَ لَمْ یوَسِّعْ كَفَّهُ فَلَیسَ بِتَائِبٍ
وَ مَنْ تَابَ وَ لَمْ یقَصِّرْ أَمَلَهُ وَ لَمْ یحْفَظْ لِسَانَهُ فَلَیسَ بِتَائِبٍ
وَ مَنْ تَابَ وَ لَمْ یقَدِّمْ فَضْلَ قُوتِهِ مِنْ بَینِ یدَیهِ فَلَیسَ بِتَائِبٍ
وَ إِذَا اسْتَقَامَ عَلَى هَذِهِ الْخِصَالِ فَذَاكَ التَّائِب؛ (1)
 
آیا می‌دانید توبه كار كیست؟
پس گفتند: بخدا! نه.
فرمود: هرگاه بنده‌ای توبه‌كار شاكیها [و طلب‌كارها] ی خود را راضی نكند، توبه كار نیست.
و كسی كه توبه كند و مجلس و غذایش را تغییر ندهد توبه كار نیست.
و كسی كه توبه كند و رفقای [دوران گناه] خویش را تغییر ندهد، توبه كننده نیست.
و كسی كه توبه كند و بر عبادتش نیفزاید توبه‌كار نیست.
و كسی كه توبه كند و لباس [گناه آلوده] اش را تغییر ندهد، تائب نیست.
و كسی كه توبه كند و فرش و تكیه‌گاه [دوران گناه] خود را عوض نكند، تائب نیست.
و كسی كه توبه كند و قلبش باز نشود (و دریادل نگردد) و دستش [در انفاق] توسعه نیابد، توبه كار نیست.
و كسی كه توبه كند و آرزوهای [ناروای] خود را كوتاه نكند و زبانش را حفظ نكند، تائب نیست.
و كسی كه توبه كند و اضافه غذای خود را تقدیم [به فقراء] نكند، تائب نیست.
و هر گاه بر این اوصاف استقامت ورزید این تائب [كامل و واقعی] است.‌
 
1.مستدرك الوسائل، ميرزا حسين نوري (محدث نوري) قم، مؤسسه آل البيت، 1408 هـ . ق، ج12، ص131، ح3، (شماره 1370) باب 87 از باب وجوب اخلاص التوبه؛ بحار الانوار، مجلسي، بيروت، ج6، ص35 ـ36.